QBiyotek Ar-Ge Kimya Ltd. Şti.

Jelleşme özelliği sayesinde hidrokolloid grubunda bulunan agar, kırmızı deniz yosununun hücreler arası matriste sentezlenen bir polisakkarittir. Agar, ısıtıldığında eriyen (85-95 C) ve soğutulduğunda (33-45 C) termo-tersinir jeller oluşturan bir bileşiktir. Agarın bu özelliği sayesinde gıda endüstrisinde katılaştırıcı, stabilizatör ve emülgatör olarak kullanılır. Agarın jelleşme özelliği ile kazandığı direnç ve stabilite sayesinde biyoteknolonoji alanında mikropların ve bitkilerin büyüyebildiği ideal bir ortam bileşeni yapar. Bitki biyoteknolojisi ve ziraat alanında bitkilerin ve fidelerin geliştiği ortam sunan agar, mikrobiyolojide bakterilerin tanımlanmasını sağlayan seçiçi besiyerlerin hazırlanmasına kullanılmaktadır. Biyoteknolojide DNA, RNA gibi nükleik asitlerin yada proteinlerin ayrıştırılmasını sağlayan agaroz bileşiği de yine agardan elde edilmektedir. Agar, ayrıca, protez diş kalıplarında ve çeşitli kozmetik ürünlerde de yoğun şekilde kullanılmaktadır (Resim 1). 

Ziraat, gıda, tıp, biyoteknoloji ve kozmetik alanında yoğun kullanımı bulunan agar, denizlerde yaşayan kırmızı yosunlardan elde edilmektedir. Küresel ısınma ve kirlilik nedeniyle Marmara denizinde müsilaj problemi açığa çıkmış ve başta Gracilaria türü kırmızı alg türü olmak üzere tüm yosunların popülasyonlarında büyük artış yaşanmıştır. Marmara sahillerde büyük yığınlar oluşturan bu kırmızı yosun kitleleri, belediyeler tarafından toplanmakta ve çöp olarak atılmaktadır (Resim 2). Doç.Dr.Kubilay Yıldırım yürüttüğü Tübitak 1002 projesi ile Marmara sahiline vuran bu kırmızı yosunlardan jel gücü yüksek agar elde  edilmiş ve bu agarın gıda, mikrobiyolojik, biyoteknolojik ve zirai kullanımı test edilmiştir (Resim 3). Elde edilen sonuçlar belirli oranda alkali muameleye tabi tutulan Gracilaria yosunun bu sektörlerde kullanılabilecek kalite agarın üretebileceğini göstermiştir. Tübitak 1002 projesinde agarın alternatif bir yöntem olan Püskürt-kurut teknolojisi ile üretilmiştir.  Kalite, maliyet ve zaman açısından büyük bir avantaj doğuran bu üretim süreci patent başvuru aşamasındadır. 

Tarımsal alanlardan denizlere akan zirai gübreleri kullanarak büyüyen bu yosunların denizlerde bilinçli üretimi ve hasadı denizlerin temizlenmesi/müsilajın engellemesi ve su yönetim sistemlerinin geliştirilmesi açısından önemlidir. 

Bu girişimle;
1.    Ülkemiz kıyılarından kırmızı yosunların toplanması ve ticari olarak değerlendirilmesi öngörülmüştür. Denizlerimizde yosun tarımının ilk defa başlatılmasına imkan verecek bu girişimle istihdam ve teknolojik üretime katkı sağlanacaktır. 
2.    Üretilen/toplanan kırmızı yosunlardan yerli ticari agarın alternatif kurutma teknolojileri ile ülkemizde ilk defa yerli imkanlarla üretilmesi mümkün olacaktır.Böylece tamamen ithal bir ürün yerli olarak ülkemizde üretilecektir. 
3.    Özellikle Gracilaria türünden ticari boyutta ilk defa agar ve agar temelli ürünler geliştirilecektir